Chăm sóc heo nái mang thai là chủ đề luôn được nhiều bà con chăn nuôi quan tâm và chú trọng. Ở giai đoạn này, heo nái có thể mắc phải một số bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe và giảm năng suất chăn nuôi. Vì thế, bà con cần tìm hiểu và nắm rõ các bệnh thường gặp ở heo nái mang thai và cách điều trị kịp thời, giúp chăn nuôi tốt hơn.
Mục Lục
Các bệnh thường gặp ở heo nái mang thai
1. Bệnh sảy thai ở heo nái
Sảy thai là một trong các bệnh thường gặp ở heo nái mang thai. Trong giai đoạn thai kỳ, heo nái rất dễ bị các vi khuẩn xâm nhập gây ra các bệnh như viêm nhiễm hoặc cúm do một số vi khuẩn như E Coli, Streptococcus, Klebsiella,… hoặc một số bệnh do ký sinh trùng gây ra làm ảnh hưởng đến bộ phận sinh dục của heo.
Dấu hiệu của bệnh thấy rõ nhất là âm đạo xuất huyết ngoài và heo có dấu hiệu sốt, kén ăn. Các biểu hiện bệnh không rõ ràng và vì thế người chăn nuôi cần kiểm tra vùng kín của heo và liên tục quan sát hoạt động của chúng trong thời kỳ quan trọng này. Nếu heo có thêm triệu chứng của bệnh tai xanh thì tỷ lệ sảy thai là 20%.
Cách phòng tránh:
- Bổ sung chất hữu cơ trong khẩu phần ăn hàng ngày để heo có đủ dinh dưỡng và tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.
- Dọn dẹp chuồng trại và thu gom chất thải thường xuyên để môi trường chăn nuôi thông thoáng, hạn chế vi khuẩn gây bệnh xâm nhập vào heo.
2. Bệnh viêm tử cung
Trong quá trình mang thai hoặc sau sinh, heo mẹ dễ mắc phải bệnh viêm tử cung. Nguyên nhân gây bệnh trực tiếp là do heo đực viêm niệu quản và dương vật khi nhảy trực tiếp gây viêm cho heo cái; do dụng cụ thụ tinh nhân tạo cứng và không vệ sinh, kỹ thuật thụ tinh nhân tạo thô bạo gây sây sát. Can thiệp đẻ khó ở heo nái không đúng kỹ thuật. Nguyên nhân gián tiếp có thể do chuồng trại không đảm bảo vệ sinh và dụng cụ thụ tinh nhân tạo không được khử khuẩn đúng quy trình. Ngoài ra, bệnh còn do sót nhau thai lâu ngày hoặc heo không được chăm sóc, đỡ đẻ đúng kỹ thuật.
Ở thể mạn tính: heo không sốt hoặc sốt nhẹ, âm môn không sưng đỏ nhưng vẫn có dịch nhày, trắng đục tiết ra từ âm đạo thường không liên tục. Thường thụ tinh không có kết quả hoặc có đậu thai nhưng thai chết vì quá trình viêm nhiễm lan sang thai làm chết thai.
Ở thể cấp tính: heo sốt cao 40 – 41 độ C, tử cung có mủ đặc màu vàng đục lẫn máu, có mùi tanh hôi. Nếu không chữa trị kịp thời, heo mẹ quá yếu sẽ chết, heo con bú sữa từ mẹ sẽ bị tiêu chảy và chết dần.
Cách phòng tránh:
- Chú ý giữ gìn vệ sinh chuồng trại chăn nuôi.
- Sát trùng dụng cụ và tay người đỡ đẻ, dụng cụ thụ tinh phải đúng quy cách, vô trùng cẩn thận. Không sử dụng đực viêm nhiễm để khai thác tinh hoặc nhảy trực tiếp.
Cách điều trị:
- Pha 1 muỗng cà phê muối với 2 lít nước sôi để nguội hoặc thuốc tím 0.07% để thụt rửa tử cung heo liên tục trong 3 ngày, mỗi ngày 2 – 3 lần.
- Hạ sốt heo nái bằng Anlagine, Arthricidine theo chỉ dẫn liều lượng.
- Tiêm kháng sinh liên tục trong 3 – 5 ngày bằng Amox 15% (1ml/10kg trọng lượng heo), Linspec (1cc/10kg trọng lượng heo).
- Kháng viêm cho heo bằng Ketovet và tiêm Oxytocin ngày 1 lần để tử cung co bóp tống sản dịch ra.
Các bệnh thường gặp ở heo nái sau khi sinh
1. Bệnh sót nhau
Đối với heo mẹ đẻ bình thường, sau khi sổ thai (heo con sổ ra ngoài) 10 – 60 phút thì nhau thai sẽ ra ngoài. Nếu qua thời gian trung bình trên mà nhau thai không được đẩy ra thì hiện tượng này được gọi là sót nhau.
Nguyên nhân gây bệnh sót nhau:
- Viêm niêm mạc tử cung.
- Can thiệp vội vàng, thô bạo, không đúng kỹ thuật nên nhau thai bị đứt và sót lại.
- Tử cung co bóp kém, không đẩy nhau thai ra được.
Căn cứ vào mức độ bệnh mà có thể phân ra:
- Thể sót nhau hoàn toàn: toàn bộ hệ thống nhau thai còn dính với niêm mạc tử cung ở cả 2 sừng tử cung.
- Thể sót nhau thai không hoàn toàn: phía sừng tử cung chứa thai thì nhau thai dính chặt với niêm mạc tử cung mẹ. Bên sừng tử cung không chứa thai thì nhau thai con đã tách khỏi niêm mạc tử cung.
- Thể sót nhau từng phần: một phần của màng nhung hay 1 ít núm nhau con còn dính với niêm mạc tử cung, còn đa phần màng thai đã tách khỏi niêm mạc tử cung.
Heo bị sót nhau thường không có biểu hiện bệnh rõ ràng:
- Heo mẹ hơi đau đớn, thi thoảng rặn, thân nhiệt tăng nhẹ, uống nước liên tục.
- Từ cơ quan sinh dục của heo mẹ thải dịch màu nâu.
Vì biểu hiện bệnh này không rõ ràng nên người chăn nuôi cần chú ý quan sát và chăm sóc heo nái mới thấy được.
Cách phát hiện heo mẹ sót nhau:
- Sót nhau hoàn toàn: quan sát kỹ sẽ thấy 1 màng mỏng còn nắm trong âm đạo hay treo lòng thòng ở mép âm môn.
- Sót nhau không hoàn toàn: nhìn thấy 1 ít nhung mao trên mặt màng nhung của heo mẹ.
- Sót nhau từng phần: Trải toàn bộ phần nhau thai đã ra ngoài quan sát: thấy được những chỗ màng thai bị đứt – còn lại nằm trong tử cung. Suy ra phần màng thai còn lại nằm trong tử cung.
Cách phòng tránh:
- Chăm sóc, nuôi dưỡng heo nái mang thai đúng quy trình kỹ thuật, đáp ứng nhu cầu chuồng trại đảm bảo vệ sinh sạch sẽ.
- Cho heo vận động thường xuyên và ăn uống đủ dưỡng chất.
Cách điều trị:
- Ngay khi heo mẹ có dấu hiệu bệnh, can thiệp kịp thời, đúng kỹ thuật.
- Tránh mạnh tay gây ra tổn thương và sót nhau.
- Tiêm thuốc Oxytocin dưới da để kích thích co bóp tử cung đẩy hết nhau ra,
- Sau khi nhau ra, dùng thuốc tím nồng độ 0.1% hoặc nước muối 0.9% để rửa tử cung trong 3 ngày liên tục.
- Tiêm kháng sinh phòng bệnh kế phát.
2. Bệnh sốt sữa ở heo nái
Trong số các bệnh thường gặp ở heo nái sau sinh, không thể thiếu bệnh sốt sữa hay còn gọi là bệnh liệt nhẹ sau sinh. Bệnh này phát sinh đột ngột, nhanh chóng gây nguy hiểm cho heo mẹ sau sinh.
Nguyên nhân gây bệnh là do:
- Nhau thai ra không hết, vẫn nằm trong tử cung và tiết ra hoocmon follienlia làm ức chế sự phát sinh của hoocmon prolactine làm tuyến vú không phát triển được -> gây sốt sữa.
- Tử cung và vú bị nhiễm trùng
- Thức ăn mất cân đối thành phần, chất dinh dưỡng.
Cách điều trị:
- Nếu do sót nhau thì bạn hãy áp dụng cách điều trị bệnh sót nhau ở trên.
- Nếu do thiếu Canxi: sử dụng dung dịch Gluconat canxi 10% tiêm vào tĩnh mạch với lượng 20-40ml/con.
- Nếu heo thiếu vitamin C thì nên tiêm 200ml nước cất cộng cùng 5ml vitamin C/con/ngày thúc đẩy heo phát triển ổn định.
- Heo đã trở lại trạng thái bình thường nhưng vẫn ít sữa thì có thể tiêm dung dịch Thyrosin ngày 1 lần với liều 1ml/con/ngày.
Một số câu hỏi thường gặp
Câu 1: Các bệnh thường gặp ở heo nái khi mang thai hoặc sau sinh là gì?
Các loại bệnh mà người chăn nuôi cần lưu ý khi nuôi dưỡng, chăm sóc heo nái trước và sau khi sinh là bệnh sảy thai, bệnh viêm tử cung,… Sau khi sinh, heo nái còn mắc một số bệnh như sót nhau, sốt sữa,…
Câu 2: Phải chăm sóc heo nái mang thai như nào?
Trong kỹ thuật chăn nuôi heo, người chăn nuôi cần quan tâm nhiều nhất đến khâu vệ sinh chuồng trại. Chuồng trại cần được đảm bảo sạch sẽ thoáng mát, đầy đủ ánh sáng. Ngoài ra cũng cần chú ý đến đảm bảo cân bằng dinh dưỡng trong thức ăn chăn nuôi dành cho heo mẹ.
Câu 3: Heo nái sau sinh cần lưu ý gì để tránh bị bệnh?
Sau khi heo đẻ, người chăn nuôi cần theo dõi thường xuyên và lưu ý đến chế độ ăn uống hợp lý cho heo. Ngoài ra, bạn cũng cần cung cấp đầy đủ nước uống để heo mẹ duy trì khả năng tiết sữa nuôi con.
Trên đây là những chia sẻ thực tế của chúng tôi về các bệnh thường gặp ở heo nái mang thai và sau sinh. Hy vọng những thông tin trên là hữu ích với bạn đọc. Nếu bạn có những câu hỏi hay có kinh nghiệm chăn nuôi khác, hãy chia sẻ với Vet24h ở dưới phần bình luận nhé!
